Een jurist zal zeggen: 'ja', en een leek zal zeggen: 'nee'. En eigenlijk hebben ze allebei een beetje gelijk.

Hoe zit het nu?

Je kan een kind onterven, maar, deze heeft het recht om binnen vijf jaar na het overlijden, een beroep te doen op zijn 'legitieme portie'. Het kind is dan dus geen erfgenaam, maar heeft wel recht op een bepaald geldbedrag. Hij is als het ware 'gedegradeerd' tot schuldeiser van de nalatenschap en wordt ook 'legitimaris' genoemd.

Hoe wordt deze legitieme portie berekend? Kort gezegd is het de helft van waar een kind recht op zou hebben gehad, als er geen testament was geweest. Je moet dan eerst de waarde van de totale nalatenschap berekenen. Stel, je hebt een gezin met twee ouders en drie kinderen. De ouders zijn gehuwd in gemeenschap van goederen. Vader overlijdt. De nalatenschap is dan de helft van de gemeenschap van goederen, en zou vervolgens op grond van de wet over 4 personen worden verdeeld, ieder een kwart. Stel nu dat één kind is onterfd, dan is zijn legitieme portie de helft van een kwart, dus één/achtste deel van de nalatenschap.

Er kunnen ook wel bijzonderheden aan de hand zijn, zoals bijvoorbeeld schenkingen. Stel, pa en ma zagen de bui al hangen en zijn tijdens leven de helft van hun vermogen gaan wegschenken aan de twee favoriete (niet-onterfde) kinderen. Dat mag dus voor de berekening van de legitieme worden genegeerd. De legitieme is 1/8 van de nalatenschap vóór de schenkingen!

En stel nou dat het onterfde kind zelf eerder een schenking heeft ontvangen, in betere tijden? Die wordt van de vordering afgehaald. Dit wordt namelijk als een soort 'voorschot' op de legitieme portie gezien.

Een legitimaris heeft wel 'slechts' recht op een geldbedrag, maar kan het de erfgenamen toch behoorlijk lastig maken. Zo heeft hij ook het recht om alle informatie te ontvangen die nodig is om zijn aanspraak te kunnen berekenen. Dat kan best nog veel moeilijkheden opleveren bij verstoorde familieverhoudingen.

Het is dus allemaal nog niet zo simpel. Laat je goed en tijdig voorlichten bij dergelijke kwesties.